Dyski narażone są na bardzo dużą ilość usterek. W zależności od rodzaju nośnika będzie on bardziej podatny na konkretne awarie wynikające z jego specyfiki. Oczywiste jest, że dysk to jeden z najważniejszych elementów komputera, w końcu odpowiada za zapisywanie danych. Z dzisiejszego tekstu dowiesz się, jakie objawy mogą świadczyć o awarii dysku i na co powinieneś zwrócić uwagę. Poznasz również kilka z najczęściej pojawiających się problemów z dyskami – zarówno HDD, jak i SSD. Zapraszamy do lektury!

Rodzaje awarii dysków

Awarie dysków, w zależności od przyczyny dzielą się na trzy główne kategorie. Usterki mechaniczne są uważane za najpoważniejsze, a zarazem najczęstsze. Naprawa takiej awarii nie należy do najprostszych, a osoba, która nie posiada wiedzy, doświadczenia czy dostępu do odpowiednich narzędzi nie powinna się podejmować jej próby. Przyczyną takich usterek będą wszelkie wstrząsy, uderzenia czy upadki urządzenia, które w efekcie doprowadziły do uszkodzeń konkretnych części dysku, np. głowicy, talerza czy silnika. Często dochodzi również do usterek logicznych, w wyniku których użytkownik traci dostęp do swoich danych. Urządzenie wciąż pozostaje tak naprawdę sprawne; przyczyną tego typu awarii mogą być złośliwe oprogramowania, skasowanie plików czy sformatowanie dysku. Ostatnią grupą są usterki elektroniczne, dotyczą one elektroniki zewnętrznej i problemów z dostarczaniem prądu do ważnych części urządzenia. Może to wynikać z używania kiepskiej jakości zasilacza, przepięć w sieci czy zwarcia w instalacji.

Dyski HDD, a SSD – różnice w występujących awariach

Dyski HDD i SSD posiadają zupełnie inną konstrukcję. Dlatego też każdy z nich będzie bardziej narażony na inną grupę awarii. Najważniejszą cechą, która wpływa na te różnice, jest obecność w dysku HDD części ruchomych, czyli obracających się talerzy, które poprzez osiągnięcie odpowiedniej prędkości utrzymują głowice magneto-rezystywne w optymalnej odległości. Głowice odpowiadają za odczytywanie i zapisywanie danych; umieszczone zostały na specjalnym ramieniu. Dysk SSD nie został wyposażony w części ruchome, a jego budowa składa się ze specjalnych komórek pamięci flash, którymi zarządza kontroler. Brak części ruchomych nie tylko zapewnił ogromną wydajność – dzięki temu dyski te są mniej podatne na uszkodzenia mechaniczne, nie są tak delikatne i wrażliwe jak dyski HDD. Korzystając z dysku HDD, należy mieć na uwadze, że nawet najmniejsze uderzenia, wstrząsy, upadki mogą doprowadzić do poważnych i rozległych uszkodzeń. Wspomniane wyżej usterki mechaniczne to problem głównie dysków talerzowych. Podczas korzystania z laptopów wyposażonych w takie właśnie dyski lub używając urządzenia zewnętrznego, musimy bardzo uważać i obchodzić się ze sprzętem w niezwykle delikatny sposób.

Jest oczywiście i druga strona medalu. Otóż dyski SSD również nie są pozbawione wad. Jedną z nich będzie niewątpliwie fakt, że w razie wystąpienia usterki, odzyskanie utraconych danych będzie trudniejsze niż w przypadku HDD. Drugi mankament wynika z tego, że przed wystąpieniem awarii, dyski SSD z reguły nie dają żadnych symptomów, które mogłyby zaniepokoić użytkownika i skłonić do podjęcia działań, zanim awaria przybierze naprawdę poważną formę. Dyski HDD w większości przypadków, dają różne objawy na długo przed wystąpieniem rozległej awarii, a użytkownik ma duże pole manewru i może zapobiec uszkodzeniom. Dyski SSD również się psują, jednak różnica polega na tym, że w ich obrębie występują inne awarie. Do najczęstszych awarii dysków SSD zaliczamy: uszkodzenie kontrolera, błąd oprogramowania, problemy z przetwornicą, zasilaczem, czy uszkodzenie pamięci flash.

Objawy awarii dysku

• Pierwszym symptomem, który powinien Cię zaniepokoić, jest spowolnienie pracy komputera, częste zawieszanie czy resetowanie.
• Uszkodzony dysk może wydawać z siebie dziwne odgłosy. Dlatego jeżeli słyszysz stukanie, klikanie, piszczenie, zgrzytanie itp. warto udać się do serwisu. Najczęściej wynika to z wystąpienia usterki mechanicznej.
• O uszkodzeniu dysku będzie świadczyła również utrata dostępu do naszych danych.
• Zawieszanie aplikacji i programów.
• Brak możliwości uruchomienia komputera.
• Pojawiające się często Blue Screen’y.
• Komputer podaje nieprawdziwe dane dotyczące dysku np. nieprawidłową pojemność.
• Powyższe objawy mogą świadczyć również o awarii innego podzespołu komputera. Dlatego w razie wystąpienia podobnych problemów, zawsze należy udać się do specjalisty, który zlokalizuje dokładne źródło problemu.

Przyczyny usterek dysków – jak im zapobiegać?

Niektóre przyczyny usterek dysków wynikają z wad fabrycznych – nie mamy zatem żadnej możliwości zapobiegania tego typu problemom. Jak wspomnieliśmy wcześniej, częstą przyczyną uszkodzeń dysków są upadki czy wstrząsy. Podczas przenoszenia czy transportu naszego urządzenia należy zachować szczególną ostrożność i odpowiednio je zabezpieczyć. Ale nawet podczas normalnego, codziennego użytkowania powinno się uważać; najbardziej szkodliwe jest potrząsanie czy uderzenie dysku w trakcie jego pracy. Nie oznacza to, że wyłączony sprzęt nie jest podatny na awarie. Jednak fakt obracających się talerzy, nad którymi w bardzo niewielkiej odległości znajdują się głowice, predysponuje do poważnych uszkodzeń. Upadek dysku w ruchu może doprowadzić do całkowitego zepsucia urządzenia.

Ze względu na wrażliwość dysku, nawet zalegający kurz i inne drobinki będą spowalniały jego pracę i przyczyniały się do różnych problemów. Mimo tego, że do kluczowych elementów dysku twardego, kurz się nie dostanie, to zanieczyszczenia obniżają wydajność układu chłodzenia. A to już jest zjawiskiem niebezpiecznym, bowiem do prawidłowej pracy podzespoły potrzebują optymalnych warunków. W związku z tym niezmiernie ważne jest regularnie przeprowadzane czyszczenie laptopa wewnątrz obudowy, a także konserwacja układu chłodzącego w profesjonalnym serwisie.

Do problemów z dyskami będą się również przyczyniać wirusy komputerowe. Korzystając odpowiedzialnie z Internetu i instalując dobry program antywirusowy (Avast, Norton, McAfee itp.) zapewniamy ochronę naszym danym, tym samym nie narażamy się na ich utratę. Pamiętajmy o nieotwieraniu maili, załączników i plików, których pochodzenie jest dla nas nieznane.

Samodzielna naprawa dysku – czy ma sens?

Warto zadbać o nasz dysk – dzięki temu unikniesz wielu problemów i przedłużysz żywotność urządzenia. Oczywiście nie jesteśmy w stanie przewidzieć czy zapobiec każdej awarii, a dyski SSD z reguły nie wysyłają żadnych znaków ostrzegawczych, zanim całkiem zablokowany zostanie dostęp do danych. W razie jakichkolwiek problemów najważniejsze jest skorzystanie z usług profesjonalnego serwisu. Niezależnie od tego, czy doszło do uszkodzenia mechanicznego, czy też logicznego – nie powinniśmy się podejmować naprawy awarii na własną rękę. O ile w przypadku fizycznych usterek użytkownicy raczej stronią od samodzielnych napraw, sprawa całkiem inaczej wygląda w przypadku utraty danych wskutek np. usunięcia. Pobieranie i instalowanie darmowych programów do odzyskiwania danych spowoduje nadpisanie naszych plików – a wtedy nawet specjalista nie będzie w stanie nam pomóc. Korzystnie z profesjonalnych programów wymaga z kolei nie lada wiedzy i znajomości data recovery.