Utrata danych dotyka dużej części użytkowników komputerów – niemal każdy z nas doświadczył w jakimś stopniu tego zjawiska. Nie jesteśmy w stanie przewidzieć wszystkich sytuacji i zapobiec każdej usterce dysku. Zdarzają się nam również błędy, w wyniku których nasze pliki zostają omyłkowo usunięte. Warto pamiętać o tym, że w większości przypadków dane mogą zostać odzyskane, o ile będziemy postępowali zgodnie ze wskazówkami. Dziś podpowiadamy, co możesz zrobić w przypadku utraty danych, a także jak zapobiegać takim sytuacjom.

Utrata danych w wyniku usunięcia

Utrata danych może nastąpić w wyniku wielu zdarzeń. Jedną z częstych przyczyn jest omyłkowe usunięcie pliku. W takiej sytuacji mamy duże szanse na odzyskanie danych (bowiem dysk jest sprawny). Jeżeli nie dojdzie do nadpisania, możemy przywrócić nasze pliki. Czasami usuwamy dane zupełnie nieświadomie, a fakt ten dostrzegamy dopiero po dłuższym czasie. W innym przypadku zdajemy sobie sprawę z usunięcia potrzebnych plików tuż po popełnieniu tego błędu. W pierwszej sytuacji odzyskanie plików będzie trudniejsze, a z każdym nowo zapisanym plikiem na dysku, nasze szanse maleją. Jeżeli usuwasz pliki, w pierwszej kolejności zawsze przenoś je do kosza, w razie potrzeby nie będziesz miał problemów, żeby je przywrócić.

Usterki dysków a utrata danych

Bardziej problematyczna będzie awaria sprzętu komputerowego – odzyskanie danych z uszkodzonego dysku jest znacznie trudniejszym zadaniem. Najgorszym scenariuszem będzie usterka mechaniczna, która dotyczy w szczególności dysków HDD. Ze względu na swoją konstrukcję oraz części ruchome (obracające się talerze) są to urządzenia niezwykle wrażliwe, podatne na wstrząsy, uderzenia czy upadki. Szczególnie niebezpieczna będzie sytuacja, w której dysk np. upadnie w trakcie swojej pracy. Obracające się talerze znajdują się bardzo blisko głowic odczytujących/zapisujących; w związku z tym dochodzi do fizycznych uszkodzeń wielu części dysku. Awarie mechaniczne są najpoważniejsze, a zarazem występują najczęściej; odzyskanie danych nie zawsze okazuje się możliwe (wszystko zależy oczywiście od stopnia uszkodzeń). Usterki logiczne wiążą się z utratą dostępu do danych, jednak nośnik z reguły wciąż pozostaje sprawny. Wspomniane wcześniej usunięcie danych również możemy zaliczyć do awarii logicznych. Do takich uszkodzeń dochodzi również wskutek wirusów komputerowych, uszkodzenia partycji dysku czy po przeprowadzeniu formatowania. Błędy programu, czy problemy z zasilaniem również mogą przyczynić się do utraty danych. Warto wspomnieć o kradzieżach – nasze sprzęty często padają łupem dla złodziei.

Utraciłeś dane? Oto co możesz zrobić!

W procesie odzyskiwania danych należy uświadomić sobie, jak ważne jest niedopuszczanie do nadpisania. Jeżeli plik zostanie np. usunięty, to mimo tego, że nie widzisz go w pamięci swojego komputera, on nadal znajduje się na dysku – tyle że został odpowiednio oznaczony i przygotowany do nadpisania. Nadpisanie polega na zastąpieniu go przez nowe pliki, które zapiszesz na dysku. Jeżeli pliki zostaną nadpisane – ich odzyskanie będzie niemożliwe. Warto pamiętać o tym, że pliki zapisywane są na dysku fragmentarycznie, dlatego jeżeli zastąpiona zostanie, chociażby jego część, to nie będziemy w stanie odbudować jego struktury logicznej. Pamiętaj zatem o nieinstalowaniu nowych programów i niezapisywaniu nowych plików, jeżeli zależy Ci na przywróceniu danych. Maksymalizujesz tym samym swoje szanse na odzyskanie plików w 100%.

Odzyskanie plików – cenne wskazówki

• Ważne jest, aby działać szybko – od tego w dużej mierze zależy, w jakim stopniu odzyskamy nasze dane.
• Konieczne będzie skontaktowanie się ze specjalistą zajmującym się odzyskiwaniem danych. Podejmowanie działań na własną rękę z reguły kończy się fiaskiem, a dodatkowo niweczy wszelkie szanse na odzyskanie danych – nawet przez profesjonalistę, który nie będzie w stanie przywrócić nadpisanych danych.
• Aby zapobiec nadpisaniu nie pobieraj żadnych programów, plików.
• Pamiętaj o tym, że nawet pobranie przez komputer nowej aktualizacji może doprowadzić do nadpisania ważnych dla Ciebie plików. Najlepszym rozwiązaniem będzie wyłączenie urządzenia i nieużywanie go do czasu oddania do specjalisty data recovery.
• Jeżeli doszło do utraty danych wskutek uszkodzenia mechanicznego – w żadnym wypadku nie próbuj naprawiać dysku twardego samodzielnie. Już samo wyjmowanie dysku z obudowy może zakończyć jego żywot. Nie przykładaj talerzy do innego dysku. Nie rozwiąże to Twojego problemu, może za to doprowadzić do większych uszkodzeń. Taką operację powinni wykonywać w ostateczności wyłącznie profesjonaliści, mający dostęp do specjalistycznego sprzętu.
• Do utraty danych często dochodzi również w wyniku zalania laptopa. W takim wypadku odłącz urządzenie od zasilania, wyłącz i wyjmij baterią (jeżeli model na to pozwala). Udaj się do profesjonalnego serwisu. Specjaliści osuszą laptop wewnątrz obudowy, dzięki czemu zyskasz pewność, że w przyszłości nie rozwinie się korozja. Taka korozja daje o sobie znać dopiero po dłuższym czasie – może się zdarzyć tak, że nie będziesz w stanie w ogóle uruchomić laptopa. Nie stosuj metody z ryżem; jego właściwości higroskopijne nie są na tyle mocne, aby osuszyć podzespoły laptopa.

Programy do odzyskiwania danych – czy są skuteczne?

W Internecie jest bardzo dużo dostępnych darmowych programów do odzyskiwania danych. Należy na nie jednak bardzo uważać – jak wspomnieliśmy wcześniej pobieranie i instalowanie jakichkolwiek programów, (nawet tych do odzyskiwania danych) może doprowadzić do nadpisania utraconych plików. Zatem takie rozwiązanie może wyrządzić więcej szkód niż pożytku. Poza tym darmowe programy z reguły pozwalają na odzyskanie danych w niepełnym rozmiarze – w takiej sytuacji okazuje się, że odzyskaliśmy tylko miniaturki zdjęć czy wideo. Oczywiście profesjonaliści często korzystają z programów do odzyskiwania danych – jednak są to wersje płatne, przeznaczone dla specjalistów. To są narzędzia, którymi trzeba umieć się posługiwać, wymagają dużej wiedzy i doświadczenia.

Odzyskiwanie danych trudniejsze w przypadku SSD

Utrata ważnych danych jest bardzo frustrująca i przyczynia się do ogromnego stresu użytkownika. Na szczęście specjaliści od data recovery są w stanie pomóc nawet w najbardziej beznadziejnych przypadkach. Dla posiadaczy dysków SSD ważną wiadomością będzie fakt, że odzyskanie danych z tych urządzeń jest o wiele trudniejsze niż w przypadku HDD. Chociaż dyski SSD są mniej narażone na usterki mechaniczne ze względu na inną konstrukcję i brak części ruchomych, to jednak wciąż są podatne na awarie (tyle że innego rodzaju). Uszkodzenie pamięci flash, uszkodzenia kontrolera, awaria przetwornicy – to kilka przykładów usterek dotyczących tych dysków. Przed wystąpieniem awarii dysku SSD, urządzenie nie wysyła żadnych niepokojących objawów, a użytkownik nie ma jak zapobiec problemowi. Z reguły następuje nagła utrata dostępu do danych. Jedynym środkiem, który może nas uchronić przed skutkami awarii, jest wykonywanie kopii zapasowych danych.

Utrata danych – pamiętaj o wykonywaniu kopii zapasowych

Wykonywanie kopii zapasowych danych to najlepszy sposób na zabezpieczenie się przed utratą plików. Jest to bardzo ważne w przypadku dysku SSD, gdzie odzyskanie danych jest szczególnie trudne. Oczywiście posiadacze dysków HDD również nie powinni zapominać o tej czynności – w razie problemów, kopia zapasowa okaże się zbawienna. Kopię zapasową możesz przechowywać na dysku zewnętrznym lub w chmurze. Pierwsza z opcji to duże bezpieczeństwo i mniejsze ryzyko wykradzenia danych. Drugie rozwiązanie z kolei nie wiąże się z ryzykiem fizycznego uszkodzenia nośnika i zapewnia ogromne możliwości rozbudowania pojemności. Niezależenie od wyboru, każda z tych opcji ochroni nasze dane i zaoszczędzi nam niepotrzebnej dawki stresu w razie jakiegokolwiek problemu z dostępem do naszych plików.